„Projekty edukacyjne – STEAM w szkole” – relacja z debaty CDTalks

W ramach cyklu „CDTalks, czyli rozmowy o edukacji” zaprosiliśmy prelegentów z Polski i Norwegii do dyskusji na temat nowoczesnych metod edukacji. Debata była ostatnim etapem autorskiego Projektu Fundacji PFR „Edukacja STEAM w szkole”, który powstał, aby wspierać pedagogów i nauczycieli w rozwijaniu ich kompetencji związanych z wykorzystaniem projektów edukacyjnych w codziennej pracy z uczniami.

Podczas spotkania podsumowaliśmy efekty projektu, zaprezentowaliśmy raport dot. realnych trudności z jakimi borykają się nauczyciele pracujący metodą projektową w modelu STEAM oraz omówiliśmy z zaproszonymi ekspertami dobre praktyki wprowadzania do szkół nowoczesnej edukacji. W debacie uczestniczyli zaproszeni goście-trenerzy z Norwegii - Helen Rogers, Mitch Whitehead oraz edukator Centralnego Domu Technologii - Zbigniew Bujak. Rozmowę prowadziła Anna Sokołowska – dyrektorka Centralnego Domu Technologii.

Jako pierwsza o własnych doświadczeniach z wykorzystaniem metody design thinking w pracy z uczniami opowiedziała Pani Patrycja Janekankit – nauczycielka matematyki w szkole podstawowej z oddziałami integracyjnymi w Markach. Zrelacjonowała cały proces kierowania autorskim projektem lekcji opartych na metodach STEAM i eduScrum oraz opowiedziała o pozytywnych stronach takiego działania. Zaleciła pomoc nauczyciela wspomagającego oraz zaopatrzenie się w liczne materiały do prototypowania i kreatywnego tworzenia makiet przez dzieci. Wspomniała również, jak istotne jest opowiedzenie uczniom o tym co robimy i po co, dzięki temu stają się one bardziej zaangażowane. Niezwykle ułatwiło pracę trzymanie ram czasowych podczas prezentacji dzieci oraz komunikacja między nimi podczas oglądania i wspólnego oceniania prac innych.

Podczas rozmowy goście wskazywali na liczne przeszkody, które napotykają zarówno nauczyciele jak i uczniowie podczas pracy metodą projektową. Jednak, jak zauważył Mitch Whitehead – trener, wykładowca filozofii i teorii wiedzy w St. Louis School w Mediolanie – problemy te nie dotyczą jedynie polskich dzieci, a na całym świecie. Kwestia niewystarczającego czasu i zasobów, ograniczająca wprowadzanie nowych metod podstawa programowa to przeszkody, z którymi mierzą się wszyscy pracownicy oświaty. Zbigniew Bujak zauważył również problem związany z brakiem zaopatrzenia w nowoczesne urządzenia w placówkach edukacyjnych tudzież niewystarczającymi kompetencjami w korzystaniu z narzędzi metodzie STEAM.

Obaj eksperci podkreślili jak ważne jest stopniowe działanie, zarówno przy własnej pracy, jak i tej z dziećmi. Pomimo obaw przed nowymi technologiami i nieznanymi metodami pracy, należy dać sobie przestrzeń na przetestowanie, na popełnienie błędów, aby następnie potraktować to jako wspólną przygodę z uczniami. Helen Rogers – trenerka, partnerka badawcza i menedżerka społeczności w Newschool Norway – doradziła jak zaangażować uczniów w zajęcia. Wspomniała o wysiłku, który musi być wkładany w zachęcanie uczniów do uczestniczenia w zajęciach, poprzez wzbudzanie w nich samych zainteresowania poznaniem samych siebie, swoich pasji, czy ulubionych form nauki, by następie na tej podstawie przygotować zajęcia, a w rezultacie zmobilizować dzieci do nauki przez całe życie. O zajęciach zdalnych trenerka wypowiadała się, że należy do nich podejść motywacyjnie, nie skupiając się jedynie na przerobieniu samej podstawy programowej. Budowanie wewnętrznej chęci do partycypacji w zajęciach w uczniach według Zbigniewa Bujaka można osiągnąć dzięki stopniowemu oddawaniu nadzoru i władzy dzieciom.

Jeśli jesteśmy już w trakcie lekcji zdalnych, to myślę, że nie ma naprawdę lepszego sposobu niż praca metodami projektowymi, design thinking, STEAM, które właśnie angażują uczniów.

– mówił Zbigniew Bujak.

Zwieńczenie projektu „Edukacja STEAM w szkole” stanowi raport ewaluacyjny „Edukacja STEAM w szkole. Jak zastosować nowoczesne metody edukacji w twojej klasie?”, w którym zebraliśmy wnioski płynące z doświadczeń zebranych podczas szkoleń oraz z ankiet przeprowadzonych z uczestnikami, i dotyczących realnych potrzeb i problemów przy pracy metodą projektową. O zawartości raportu opowiadał Zbigniew Bujak – specjalista ds. dydaktyki oraz jego autor. Mówił on między innymi o tym, co sprawdziło się wśród nauczycieli przy okazji pracy metodą projektową oraz o aspektach, które nadal stanowią przeszkody w jej wdrażaniu w codziennej pracy.

W trakcie realizacji Projektu, jego uczestnicy, cały czas starali się pamiętać o ostatecznych beneficjentach swoich działań, czyli o uczniach. Dlatego tak istotnym elementem szkoleń, oprócz pracy z konkretnymi narzędziami, były warsztaty z budowania pewności siebie, które miały na celu zachęcenie pedagogów i nauczycieli do wdrożenia nabytej wiedzy do codziennej pracy. Dodatkowo, przygotowując program szkolenia staraliśmy się uwzględnić perspektywę dziecka, jego potrzeby i zwrócić uwagę na to, co rzeczywiście mogłoby je zainteresować.

Na koniec debaty wszyscy prelegenci zachęcali do podjęcia próby pracy w duchu STEAM. Mitch Whitehead podkreślił, że kluczem do sukcesu jest niepoddawanie się przy pierwszej porażce, tylko wyciągnięcie wniosków, dopasowanie metodę do siebie i potrzeb uczniów, a całość traktowanie jako proces, a nie cel sam w sobie. Helen Rogers wspomniała o tym, że uczenie się powinno odbywać się w sposób eksperymentalny, elastyczny, dopasowany do dzieci, który uwzględnia kreatywność. Stosunkowa nowość tych metod wyjaśnia częstotliwość kłopotów, które można napotkać przy ich realizacji, dlatego kolejną radą udzieloną przez ekspertkę było poszukiwanie sprzymierzeńców i tworzenie małych zespołów wewnątrzszkolnych łączących pasjonatów i chętnych wypróbowywania metodologii design thinking i STEAM.

Bardzo dziękujemy wszystkim uczestnikom za zaangażowanie i zapraszamy do zapoznania się z treścią Raportu.

^{Projekt „Edukacja STEAM w szkole” został dofinansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG. Patronat medialny nad projektem objął Głos Nauczycielski.}